Historia

Historia Żywca jest niezmiernie ciekawa i w wielu kwestiach nierozstrzygnięta i niezbadana. Najmniej natomiast opracowań dotyczy historii najnowszej. Na szczęście dostęp do źródeł nie jest utrudniony, a nawet w domowych archiwach znajdziemy wiele zdjęć, pokazujących nasze miasto przed laty. Zapewne wielu mieszkańców żywieckich "blokowisk" zadaje sobie pytanie: kiedy powstały bloki w Żywcu? Co było powodem rozwoju budownictwa blokowego? Dziś spróbujemy przyjrzeć się temu tematowi nieco szerzej. 

Okres po II wojnie światowej to czas odbudowy państwa oraz migracji ludności. Po roku 1945 Żywiec dynamicznie się rozwijał i w mieście zrobiło się ogromne zagęszczenie. Odradzające się Państwo rozpoczęło budowę nowych mieszkań. W Żywcu jako pierwsze powstały niskie, trzykondygnacyjne bloki na ulicy Handlowej, Węglowej, na Osiedlu Pod Grapą i Osiedlu Kochanowskiego w dzielnicy Zabłocie.

W roku 1958 Rada Miejska zatwierdziła projekt budowy osiedla mieszkaniowego na terenie ogródków zamkowych, znajdujących się pomiędzy parkiem a ulicą Komorowskich. W blokach tych zamieszkali pracownicy takich fabryk jak PONAR czy FAMED, przesiedleńcy spod zalewu. W roku 1962 na Osiedlu Parkowym oddano do użytku 4 bloki, kotłownię oraz stację transformatorową. Warto w tym miejscu przypomnieć również, że ostatnim oddanym do użytku budynkiem na wspomnianym osiedlu było przedszkole osiedlowe (Przedszkole nr 11). W części parku przylegającej do osiedla powstał ogródek jordanowski dla dzieci z osiedla. W latach 90. XX wieku osiedlowa kotłownia została wyłączona z eksploatacji i przekształcona na mieszkania. Starsi mieszkańcy Żywca zapewne pamiętają poprzednia nazwę tego osiedla - XX - lecia PRL, została ona nadana dlatego, że osiedle oddano do użytku w roku 1964.

osiedle młodych

W następnej kolejności powstawały bloki przy ul. Powstańców Ślaskich, Osiedle Młodych oraz Osiedle 700-lecia. W roku 1961 powstała Spółdzielnia Mieszkaniowa "Gronie". W roku 1962 oddała do użytku blok posiadający 55 mieszkań. Do roku 1976 wybudowała 16 bloków, mających 1045 mieszkań. Obecnie Spółdzielnia zarządza 45 budynkami. W ramach ciekawostki można dodać, że jest to 198 klatek schodowych, a łączna powierzchnia użytkowa wynosi 122 459,64 m2.

zurt młodych

W latach 1964-1969 budowano osiedla Krasińskiego oraz Powstańców Śląskich. Jednymi z ostatnich bloków oddanych do użytku były wykończone w roku 1991 trzy bloki mieszkalne Browaru. W 2018 roku oddano do użytku blok na osiedlu 700-lecia o numerze 34, natomiast w 2022 roku przy ulicy Browarnej w blokach zarządzanych przez Żywieckie Towarzystwo Budownictwa Społecznego zamieszkali pierwsi lokatorzy. Poniżej prezentujemy zestawienie bloków należących S. M. Gronie, wraz z m.in. rokiem ich budowy:

Tabela 1. Wykaz budynków użytkowych, będących własnością Spółdzielni Mieszkaniowej „GRONIE” w Żywcu

Lp.Numer BudynkuRok budowyLokalizacja
1. Baza Spółdzielni (budynek administracyjny oraz warsztata 1990 Osiedle 700-lecia 50
2. Pailon "Malinka" 1971 Osiedle Młodych
3. Pawilon Osiedle 700-lecia 1981 Osiedle 700-lecia

Żródło: Opracowanie na podstawie materiałów źródłowych SM "Gronie" w Żywcu

Tabela 2. Wykaz budynków mieszkalnych, będących własnością Spółdzielni Mieszkaniowej "GRONIE" w Żywcu

Lp.Numer budynkuIlość klatekRok budowyIlość mieszkań
1. Osiedle 700-lecia 1 7 1975 105
2. Osiedle 700-lecia 2 7 1974 105
3. Osiedle 700-lecia 3 7 1973 105
4. Osiedle 700-lecia 7 4 1976 60
5. Osiedle 700-lecia 8 4 1975 60
6. Osiedle 700-lecia 12 4 1992 40
7. Osiedle 700-lecia 13 4 1990 40
8. Osiedle 700-lecia 14 5 1977 75
9. Osiedle 700-lecia 15 5 1976 75
10. Osiedle 700-lecia 16 5 1977 75
11. Osiedle 700-lecia 17 5 1977 75
12. Osiedle 700-lecia 18 7 1978 105
13. Osiedle 700-lecia 21 4 1980 40
14. Osiedle 700-lecia 22 4 1981 40
15. Osiedle 700-lecia 23 3 1985 50
16. Osiedle 700-lecia 24 3 1984 30
17. Osiedle 700-lecia 25 3 1985 50
18. Osiedle 700-lecia 26 3 1983 30
19. Osiedle 700-lecia 27 2 1985 50
20. Osiedle 700-lecia 28 3 1984 30
21. Osiedle 700-lecia 29 8 1983 80
22. Osiedle 700-lecia 30 5 1982 30
23. Osiedle 700-lecia 31 5 1982 30
24. Osiedle 700-lecia 32 4 1983 24
25. Osiedle 700-lecia 34 1 2018 24
26. Osiedle 700-lecia 35 4 1988 40
27. Osiedle 700-lecia 36 4 1988 40
28. Osiedle 700-lecia 37 5 1989 50
29. Osiedle 700-lecia 38 5 1987 50
30. Osiedle 700-lecia 39 5 1987 50
31. Osiedle 700-lecia 40 4 1986 40
32. Osiedle Młodych 11 4 1967 60
33. Osiedle Młodych 13 4 1967 60
34. Osiedle Młodych 14 4 1968 60
35. Osiedle Młodych 15 7 1971 105
36. Osiedle Młodych 16 4 1968 60
37. Osiedle Młodych 17 7 1970 105
38. Osiedle Paderewskiego 15A 3 1981 45
39. Osiedle Paderewskiego 15B 3 1981 30
40. Osiedle Paderewskiego 15C 3 1981 45
41. Osiedle Parkowe 6 1 1963 15
42. Osiedle Parkowe 7 1 1963 15
43. Osiedle Parkowe 11 3 1966 45
44. Osiedle Pod Grapą 12 6 1973 90
45. Osiedle Pod Grapą 14 4 1976 60
46. Osiedle XX-lecia II RP Węgierska Górka 5 1974 75

Osobnym rozdziałem jest budowa osiedli domków jednorodzinnych. Ciekawostką może być tutaj fakt, że w latach powojennych powstał plan perspektywicznego zagospodarowania przestrzennego miasta Żywca. Projekt ten zakładał skoncentrowanie budownictwa przemysłowego i składów towarowych w dzielnicy Zabłocie. Na prawym brzegu Soły zakładano tworzenie budownictwa mieszkaniowego i rekreacyjnego, zaś na budownictwo "niskie" przeznaczono dzielnice Sporysz, Śródmieście oraz Górę Burgałowską.

Jednocześnie zapraszamy Was do niezwykłego filmu przygotowanego przez Dario-Film, prezentującego żywieckie blokowiska z lotu ptaka!

Oprac.: KP

Zdjęcia archiwalne: Muzeum Miejskie w Żywcu

Za pomoc w opracowaniu artykułu dziękujemy pracownikom Muzeum Miejskiego w Żywcu