Magazyn

Odkryto najstarszy znany egzemplarz Pisma Świętego przechowywany w parafiach diecezji bielsko-żywieckiej. Wydana w 1561 r. w Pradze Biblia ta dotąd znajdowała się w archiwum parafii rzymskokatolickiej w Rajczy. Proboszcz rajczański ks. Andrzej Zawada odnalazł i przekazał wolumin ks. dr. Czesławowi Chrząszczowi, archiwiście i notariuszowi w bielskiej kurii, który podkreśla, że wokół zagadkowego egzemplarza jest wciąż wiele pytań.

Zabytkowa Biblia została starannie wydana, wzbogacona kunsztownymi ilustracjami i pięknymi inicjałami, rozpoczynającymi rozdziały poszczególnych ksiąg i akapitów. „Zapisana jest w języku czeskim. Użyte litery pozbawione są jednak znaków diakrytycznych, charakterystycznych dla współczesnego języka czeskiego. Wydanie obejmuje zarówno księgi proto- ,jak i deuterokanoniczne – te ostatnie umieszczono na jej końcu” – wyjaśnia ks. Chrząszcz.

Księga nie ma ani okładki, ani też strony tytułowej. Zdaniem notariusza, księga nosi też wyraźne „blizny” z przeszłości. „W jakichś – zapewne dramatycznych – okolicznościach wydarto z niej pierwsze strony i cały Nowy Testament. Mimo to jest bezcennym zabytkiem. Trzy tygodnie temu wróciła z komory fumigacyjnej w Katowicach, w której poddano ją dezynfekcji” – tłumaczy i jednocześnie przyznaje, że niedawno udało się mu wolumin  zidentyfikować.

„Dokładnie taki sam egzemplarz znajduje się w Bibliotece Seminaryjnej w Paradyżu. To Biblia wydana w 1561 roku w Pradze przez Jerzego Melantricha, tamtejszego drukarza i wydawcy. Mamy przed sobą najstarszy znany egzemplarz Pisma Świętego przechowywany w parafiach diecezji bielsko-żywieckiej” – zapewnił, precyzując, że pochodzi on z trzeciego wydania tej Biblii.

Według kapłana, Biblia mogła być prywatną własnością ks. Wawrzyńca Homolki, jednego z dziewiętnastowiecznych proboszczów rajczańskich, rodowitego Czecha. „Może służyła księżom w prowadzeniu duszpasterstwa wśród ludności słowackiej, którzy w wieku XVII i później przychodzili do Rajczy po słowo Boże i sakramenty święte, czy też w którymś momencie została po prostu przyniesiona na plebanię przez jakąś nieznaną osobę?” – zastanawia się ks. Chrząszcz.

Obecnie zabytkowa Biblia znajduje się w Bibliotece i Archiwum Diecezjalnym. Zostanie jednak zwrócona parafii.

Jiři Melantrich (1511 -1580) od 1552 prowadził drukarnię w Pradze, w której wydał ok. 200 dzieł, często zdobionych drzeworytami, m.in. Biblię zw. Melantriska.

23 stycznia 2022 r. obchodzona będzie w Kościele powszechnym Niedziela Słowa Bożego. Przypada ona w trzecią niedzielę okresu zwykłego.

W zamyśle papieża Franciszka wydarzenie to ma prowadzić do wzrostu świadomości religijnej oraz bliskiej znajomości Pisma Świętego. W dokumencie Aperiut illis, który ustanowił to święto, zachęca się do uroczystej intronizacji Biblii w kościołach, poświęcenia jeszcze większej uwagi głoszeniu Słowa oraz medytacji Pisma Świętego, szczególnie przy użyciu metody lectio divina.

Zdjęcie i informacja: Diecezja Bielsko-Żywiecka